De Nederlandse Hersenbank is onmisbaar voor Parkinsononderzoek

Onderzoek
2 september 2021

De ziekte van Parkinson is complex en confronteert patiënten dagelijks met symptomen die geleidelijk verergeren. In Nederland leven nu al ruim 60.000 mensen met deze nog ongeneeslijke hersenziekte. De prognose is zeer alarmerend: het aantal patiënten zal in de komende jaren verdubbelen. Gelukkig bestaat De Nederlandse Hersenbank.

Fundamenteel onderzoek – naar de oorzaak van de ziekte – is namelijk belangrijk. Want alleen als we weten hoe Parkinson ontstaat, kunnen we een geneesmiddel ontwikkelen. En dat maakt de Hersenbank onmisbaar op onze weg naar die remedie. Want zonder hoogkwalitatief hersenweefsel is onderzoek niet mogelijk.

Zuiver post mortem hersenweefsel is cruciaal. Wij stellen een hoge kwaliteit weefsel beschikbaar met uitgebreide documentatie. Deze basis hebben wetenschappers nodig om uiteindelijk een medicijn te kunnen ontwikkelen.

Prof. dr. Inge Huitinga

Diermodellen voor de ziekte van Parkinson vertonen symptomen van de ziekte, maar representeren niet het ziekteproces zoals dat bij de mens plaatsvindt. “We hebben menselijk materiaal nodig om te zien wat de ziekte écht doet in het brein”, vertelt prof. dr. Dick Swaab, neurobioloog, arts, hersenonderzoeker en oprichter van de Hersenbank.

De Nederlandse Hersenbank (NHB)

is een afdeling van het Nederlands Herseninstituut dat weer deel uitmaakt van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) maakt onderzoek naar hersenziekten mogelijk
heeft dringend hersenweefsel nodig van donoren zonder met een aandoeningen (‘controles’)
stelde tot nu toe hersenweefsel van meer dan 4000 donoren beschikbaar aan ruim 900 onderzoekprojecten wereldwijd, resulterend in gemiddeld 100 wetenschappelijke publicaties per jaar
kan nog veel meer hersenweefsel gebruiken, vooral van Parkinsonpatiënten

“Betere behandelmethoden en betere kwaliteit van leven dankzij hersenonderzoek”

De NHB verzamelt hersenweefsel van overleden mensen die zich bij leven als hersendonor geregistreerd hebben bij de Hersenbank. Naast hersenweefsel van donoren met diverse hersenaandoeningen, waaronder de ziekte van Parkinson, verzamelt de NHB ook weefsel van (neurologisch) gezonde donoren.

De NHB stelt dit weefsel beschikbaar aan onderzoekers over de hele wereld met als doel meer inzicht te krijgen in de normale werking van de hersenen en de ziekteprocessen van verschillende hersenziekten, zoals Parkinson. Hierdoor kan de wetenschap uiteindelijk betere behandelmethoden ontwikkelen. Zonder onderzoek met menselijk hersenweefsel is dit niet mogelijk.

Hersenweefsel van superieure kwaliteit

Professor Huitinga: “De NHB is de enige Hersenbank in Nederland en neemt wereldwijd een unieke positie in. ‘Ons’ hersenweefsel heeft de kortste post mortem delay – we verkrijgen het gemiddeld binnen zes uur na overlijden van een donor. Nederland is klein, en dat is hierbij een groot voordeel: het is vanuit elke uithoek maximaal drie uur rijden naar het VUmc, waar de obductie plaatsvindt. Wereldwijd zijn we het snelst met hersenweefsel van superieure kwaliteit.”

Hersendonatie via de Hersenbank draagt bij aan de ontwikkeling van betere behandelmethoden in de toekomst, en dus aan een betere kwaliteit van leven bij mensen met hersenziekten, zoals Parkinson, en hun naasten.

Prof. dr. Dick Swaab

studeerde Medicijnen aan de Universiteit van Amsterdam (UvA)
promoveerde aan de UvA op histochemisch en cytochemisch onderzoek
is oprichter en oud-directeur van de Nederlandse Hersenbank
is emeritus hoogleraar Neurobiologie aan de medische faculteit van de UvA
leidt het Onderzoeksteam Neuropsychiatrische stoornissen aan het Nederlands Instituut voor Neurowetenschappen (NIN)
schreef de wereldwijde beststellers ‘Wij zijn ons brein’ en ‘Ons Creatieve Brein’, publiceerde in 600 internationale tijdschriften en is redacteur van wetenschappelijke boeken
ontving vele gerenommeerde (inter)nationale prijzen en erkenningen
is Qiu Shi Professor of Zhejiang University, Hangzhou, P.R. China

Prof. dr. Huitinga

studeerde Medicijnen aan de Universiteit van Amsterdam (UvA)
promoveerde aan de UvA op histochemisch en cytochemisch onderzoek
is oprichter en oud-directeur van de Nederlandse Hersenbank
is emeritus hoogleraar Neurobiologie aan de medische faculteit van de UvA
leidt het Onderzoeksteam Neuropsychiatrische stoornissen aan het Nederlands Instituut voor Neurowetenschappen (NIN)
schreef de wereldwijde beststellers ‘Wij zijn ons brein’ en ‘Ons Creatieve Brein’, publiceerde in 600 internationale tijdschriften en is redacteur van wetenschappelijke boeken
ontving vele gerenommeerde (inter)nationale prijzen en erkenningen
is Qiu Shi Professor of Zhejiang University, Hangzhou, P.R. China
behaalde haar doctoraal diploma Medische Biologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam
deed promotieonderzoek naar het mechanisme van demyelinisatie in multiple sclerose (MS) en promoveerde cum laude aan de VU
werkte verder aan de pathologie van MS, in het VUmc en in het Nederlands Instituut voor Hersenonderzoek bij Dick Swaab en in Ofxord, Engeland
kreeg in 2006 bij het Nederlands Herseninstituut de leiding over de Nederlandse Hersenbank (NHB) en een onderzoeksgroep naar MS
werd in 2019 aangesteld als bijzonder hoogleraar ‘Neuroimmunologie in het bijzonder de pathologie van MS’ bij de Universiteit van Amsterdam

“Hersenweefselonderzoek is belangrijk voor de juiste diagnose”

“Met hersenweefselonderzoek kunnen we zien wat er door een ziekte in de hersenen gebeurt”, vertelt professor Swaab. “Bij mensen die de klinische diagnose Parkinson hadden gekregen, bleek dat na hun dood niet altijd uit de hersenen. Hoe vernuftig de nieuwste MRI-technieken ook zijn, ze kunnen niet altijd de juiste diagnose stellen. Ze zien niet wat wij onder de microscoop kunnen zien in het hersenweefsel. Vaak spelen meer pathologieën een rol.

Bij de ziekte van Parkinson kan bijvoorbeeld ook de pathologie van de ziekte van Alzheimer aanwezig zijn. Wat er in het brein verandert, is heel complex. Daarom is het zo belangrijk om over goed gedocumenteerd weefsel te beschikken. Zonder obductie – onderzoek van het lichaam na overlijden – kun je geen zekere diagnose stellen, en die is vanzelfsprekend wel belangrijk. Die kennis hebben we nodig, voor toekomstige patiënten en voor de vooruitgang van de medische wetenschap. De NHB is de enige plek waar dergelijke ontdekkingen structureel boven water kunnen komen.”

“Zonder de Nederlandse Hersenbank zou veel Parkinsononderzoek niet mogelijk zijn. Ik hoop dan ook dat u gul wilt bijdragen aan dit speciale project. Zo helpt u mee bij het vinden van een geneesmiddel. Hartelijk dank voor uw steun.”

Prof. dr. Erik Scherder